Bayburt, kuruluşu milattan öncelere dayanan çok eski bir yerleşim merkezidir. Türkler, Sultan Alparslan’ın 1071’de Anadolu’nun kapılarını açtığı Malazgirt Savaşı’ndan sonra kesin olarak Bayburt ve çevresine sahip olmuşlardır. Bu tarihten günümüze kadar Bayburt bir Türk yurdu olarak kalmıştır.

Bayburt, kuruluşu milattan öncelere dayanan çok eski bir yerleşim merkezidir. Türkler, Sultan Alparslan’ın 1071’de Anadolu’nun kapılarını açtığı Malazgirt Savaşı’ndan sonra kesin olarak Bayburt ve çevresine sahip olmuşlardır. Bu tarihten günümüze kadar Bayburt bir Türk yurdu olarak kalmıştır.

Atalarımız kanlarını dökerek aldıkları ve canlarını vererek savundukları Bayburt’u yüzyıllar içinde mimarî eserleri ile süslemişler, şarkıları, türküleri, halk oyunları, atasözleri, deyimleri, yazar ve şairlerinin eserleri, gelenek ve görenekleri, masalları, yemekleri, renkli kişileri, acı ve tatlı hatıraları ile kentimizin kendisine has kültürel dokusunu oluşturmuşlardır.

Bayburt kültürünü bekleyen tehlike nedir?

Geçmişten gelen bu kültür değerlerimizin gelecek nesillere aktarılması önemlidir. Çünkü kendine has olan bu kültür, Bayburt’u Bayburt yapmaktadır. Kültür ancak kendisini taşıyan insanlarla yaşamaya devam eder. Bu durumda Bayburt’un kültür dokusunu bekleyen iki tehlike vardır. Bunlar; 1) Yok olma 2) Yozlaşmadır.

1) Yok olma; Eğer yüzlerce yılda meydana getirilmiş kültür değerlerimize, sahip çıkılmaz ve muhafaza edilmezse bu kültür yok olur. Halkın kültür birikimini belleğinde taşıyan insanlar ölünce, taşıdıkları birikimi de kendileriyle birlikte mezara götürmektedirler. Halkın kültür birikimini belleğinde taşıyan insanlar, bu birikimi tekrarlamadıkça buna ihtiyaç duymadıkça da unutulma olmaktadır.

2) Yozlaşma; sahip çıkılmayan kültür değerlerinin yerini kültür değerlerimizde olmayan, niteliklerini kaybetmiş, değerini yitirmiş, bir kurala bağlı olmayan özellikler alır. Günümüzde kitle iletişim araçlarının olumsuz etkisiyle ortaya halk kültürünü özünden saptırılmış ‘’Yoz ürünler’’ çıkmaktadır.

Bayburt kültürünü korumak için ne yapmalıyız?

Kültür özelliklerimizi yok olma ve yozlaşmadan korumak ve gelecek nesillere ulaştırmak için en önemli işlerden biri; kent arşivi ve müzesi kurmaktır. Bayburt arşiv ve müzesi her türlü araştırma ve öğrenme için ve özellikle okul öğrencileri için yaşadıkları kentin geçmişini tanıma, araştırma için önemli bir kurumdur.

Kent arşivi nedir?

Kent arşivi şehrin hafızasıdır. Burada kent hayatında önemli olan bütün belge ve bilgiler muhafaza edilir. Kent arşivinde resmi belgeler, kent için yapılan harcama belgeleri, nüfus bilgileri, şehir plan ve haritaları, resimler, fotoğraflar, kitaplar, mektuplar toplanır.

Kent arşivinde toplanması gerekenler:

- Valilik ve resmi kurum belgeleri, nüfus ve soy kütüğü belgeleri,
- Bayburt Belediye Meclisi tutanakları, şehir için yapılan harcamalar, faturalar, yapılan anlaşmalar, şehrimizde faaliyet gösteren esnaf, sanatkâr ve firmalarla ilgili bilgi ve belgeler,
- Bayburt kültürü konusunda yapılan bilimsel araştırma ve derleme çalışmaları, yurt içinde ve dışında basılmış kitap, dergi, broşür, plak, film, dialar,
- Bayburt halkından toplanacak eski fotoğraflar.
- Bayburt ağzı ile yapılmış sözcük, deyim ve atasözleri
- Bayburt şehir planları ve şehir haritaları
- Bayburt’tan göç edip yurt içinde veya dışında yaşayanların Bayburt’ta akrabalarına, bunların da göç edenlere yazdıkları mektuplar, gönderdikleri resimler de yayınlanmak üzere toplanmalıdır.
- Bayburt’un renkli kişilikleri, Bayburt’un yetiştirdiği önemli düşünce, yazar, şair, sanat, politika ve devlet adamlarının biyografileri ve eserleri
- Bayburt kroniği ve mahalli gazete ve dergiler
- Bayburt’un işgali ile Ermeni vahşetini ve kurtuluş sırasında yaşananları anlatan belgeler

Kent müzesi nedir?

Kent müzesi, yüzyıllar boyunca kentimizde yaşayan insanların hatıralarından oluşur. Büyük dedelerimiz ve ninelerimiz kentimizde nasıl yaşıyorlardı? Hangi kıyafetleri giyiyorlardı?

Günlük hayatlarında hangi aletleri kullanıyorlardı? Yüzyıl önce Bayburt nasıl görünüyordu?

Kısaca ziyaretçiler bu müzeyi gezerek kentimizin geçmişini daha iyi tanıyacaklardır.

Kent müzesinde toplanması gerekenler:

- Bayburt’u resmeden ressamların eserleri,
(Bayburt Belediyesi bu yıl güzel bir proje ile Bayburt’un kurtuluş günü 21 Şubat’ta 21 sanatçı ile bir sergi açıyor. Bence Bayburt Arşiv ve Müzesi’nin ilk eserleri bu katılımcıların eserleri olmalıdır.)
- Bayburt’un türkü, şarkı ve mahalli oyunları, notaları, CD ve videoları
Bayburt’un mutfağı, Bayburt yemek tarifleri.( Bayburtlulardan toplanacak tariflerle bir araya getirilip basılmalıdır.)
- Bayburt’un bütün tarihi yapıları ve konaklarının fotoğrafları
- Bayburt’un nişan, düğün, sünnet düğünü, kına gecesi gibi sosyal olayları ve eşyaları
- Geçmişten günümüze Bayburt giysileri, evlerde, el sanatlarında, günlük hayatta kullanılan araç ve gereçler.

Şubat 2011