TRT Haber kanalının 09.00 bülteninde ‘Bayburt’a Büyük Proje’ adıyla yayınlanan ve Bayburt taşını konu alan haberde “Bayburt taşının ünü çoktandır ülke sınırlarını aştı. Yurt dışında birçok eser Bayburt taşından yapılıyor. Bunlardan biri de tarihi Mostar Köprüsü” denildi. TRT’de yayınlanan bu haber şaşkınlıkla karşılanırken, haberin kaynağı da merak konusu oldu.
Mostar Köprüsü’nün Bayburt’la ilgisi
Öte yandan tarihi Mostar Köprüsü denilince akla gelen Bayburt taşı değil Bayburtlu taş ustaları! 1997 yılında yeniden yapılan Osmanlı eseri Mostar Köprüsü’ne yeniden hayat veren taş ustalarının hemen hepsi Bayburt’tan gitmişti. Bir Selçuklu eseri olan ve bilakis Bayburt taşından yapılan Korgan Köprüsü'ne bile gereken önemin verilmediği Bayburt’tan!İşte Bayburt Postası tarafından defalarca gündeme getirilen Mostar Köprüsü'nün Bayburt ile ilgili gerçek hikâyesi:
Bayburtlu ustaların elinde yeniden ayağı kalkan tarihi köprü
1992 yılında çıkan iç savaş sırasında, Sırp milisleri tarafından defalarca top atışına tutulan tarihi Mostar Köprüsü, 1993 yılında atılan son top darbesiyle yıkılmıştı... Kanuni Sultan Süleyman'ın yıkılmadan ayakta kalabilmesi için Mimar Hayreddin'in ömrüne paha biçtiği köprü, ancak 429 yıl ayakta kalabilmişti. Neretva Nehri'nin boynunda bir gerdanlık gibi duran köprünün ulusal haber kanalları tarafından yıkılış anını gösteren görüntüler, aslında Bosna Savaşı'nı dünyanın tanımasına sebep olmuş -en başta Türkiye olmak üzere- tüm dünyayı ayağa kaldırmıştı. Ve en önemlisi savaşın durmasını sağlayan tepkileri doğurmuştu...
1995 yılında savaş bitmişti... Fakat 456 taşıyla birlikte nehrin derinliklerine gömülen tarihi Mostar Köprüsü artık yoktu... Neretva Nehri'nin iki yakası, farklı kültürleri birleştiren dünya mirası "taştan hilal" yerine yıllarca bir insanlık ayıbı olan asma köprü ile birleştirildi...
Tamamen yıkılan Mostar Köprüsü, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) ve Bosna-Hersek Devleti’nin çalışmaları sonucunda yeniden inşa edildi. Bir Osmanlı eseri olan köprüyü yeniden inşa etmek yine Türkler'e nasip oldu.
Eski haline uygun olmak kaydıyla çalışmalar 1997 yılında başladı. Köprünün inşaatını Türk şirketi ER-BU üstlendi. Önce dalgıçlar tarafından köprünün orijinal taşları nehir yatağından bulunup vinçlerle çekildi. Zamanla suyun içinde bozulmaya uğrayan bu taşlar yapıda kullanılamayacak derecede aşındığı için orijinal taşların çıkarıldığı ve günümüzde kapalı olan taş ocağı tekrardan bu iş için açılıp aynı ocaktan taşlar çıkarılmaya başlandı. Orijinal modele sadık kalarak yapılan; 4 metre genişliğe, 30 metre uzunluğa ve 24 metre yüksekliğe ulaşan bu köprünün yeniden inşasında ise tam 27 taş ustası çalışmıştır. Kemerindeki çalışmalardan; kilit taşının konulmasına dek Mostar Köprüsü’ne yeniden hayat veren o 27 taş ustasından 25'i ise Bayburtlu'ydu…
