Bayburt Postası - 16 Temmuz 1916 işgal gününden alarak 21 Şubat 1918 tarihine kadar yaşananları özetleyen Okutmuş, edebiyatın daha çok işgal yıllarından beslendiğini söyledi. Dedeler ve çocukların siper kazdıkları bu yılların Türk milletinin diriliş mücadelesi verdiği yıllar olduğunu söyleyen Okutmuş, “Evlerde dedeler ve torunların olduğu bir dönemdir bu dönem, bu yüzden ifadelerin anlatmaktan haiz kaldığı uzun bir zaman aralığıdır. Doğal olarak edebiyatımız da bu aralıktan beslenmiştir” dedi.
Toplumda Ermeniler daha çok ön plana atılarak bir Rus seviciliğine giden anlatımlar olduğunu söyleyen Okutmuş, “Sözlü kültür işgalde Ruslar’ın Bayburt ve diğer bölgelerden sayıları 400’ü bulan kadını esir alarak götürdüğü bilgisini veriyordu. Ve gayri nizami harp yapan büyük kahraman Konursulu Mercimekoğlu Ali Bey’in Ruslar’ın önünü keserek bu kadınların yarısından çoğunu geri alarak ailelerine teslim ettiği yönünde bir bilgi vardı. 2023 yılının yaz aylarında Tataristan’dan bir kadın Bayburt Belediyesi’nin daveti ile Bayburt’a geldi. Babaannesinin izini süren Varida Gabitova ile yaptığım söyleşiyi yayınladım. Kadının o gün kaçırılan babaannesinden duydukları ile burada sözlü kültürün taşıyıp getirdiği anlatımlar birebir örtüşüyor. Yani Ruslar da Ermeniler de aynı oranda şehri tahrip etmiş, savaş hukukunun ötesine geçen iğrençlikler sergilemişlerdir” diye konuştu.
Murat Okutmuş, konuşmasında kurtuluş kutlamalarının tarihi serüvenine de değindi. Kutlamaların bilim ve sanatı özendirdiğini, çalışma ve üretme mesajı verdiğini söyleyen Okutmuş, kutlamaları başlatan ismin ise Bayburt’a çok büyük hizmetleri bulunan zamanın Ortaokul Müdürü Mahmut Kemal Yanbeğ ile Belediye Başkanı Tevfik Çoruh olduğunu dile getirdi. İlk kutlamaların 1938 yılında katliamın yapıldığı Taş Mazağalar önünde gerçekleştiğini söyleyen Okutmuş, “Gümüşeli Gazetesinin haberine göre Tevfik Çoruh’un ve Mahmut Kemal Yanbeğ’in konuşmaları, tören geçişi, Atilla Piyesi’nin sahneye konulması, konka ve kayak yarışları gibi etkinlikler yer alıyor. Kurtuluş kutlamaları ile ilgili düzenli bir şekilde bilgiler Bayburt Postası’nın 1953 yılındaki ilk yayından sonra devam ediyor” dedi.
Mahmut Kemal Yanbeğ, Mehmet Hocaoğlu, Osman Okutmuş, Salim Haşlak, Hatice Alptekin, Osman Nuri Sezer, Yahya Akengin, Cazim Gürbüz, Fırat Kızıltuğ, Ahmet Aker, Mahir Adıbeş gibi isimlerin seferberlik, muhacirlik hakkında yazdıkları yazılara ve kitaplara değinen Okutmuş, Kurtuluş hakkında birçok manzum metin kaleme alındığını, bunların birçoğunun edebi ürün olarak değerlendirilemeyeceğini, içlerinde birkaç tane şiir denilebilecek metin yer aldığını da sözlerine ekledi.
Okutmuş’un sunumunun ardından BAYDER Kültür Sohbetleri Baki Meral, Coşkun Koçhan, İmdat Sancar, Uğur Dündar, Cengiz Acun, Serdar Eslek’in söylediği şiirler ve türkülerle son buldu.
