Bayburt Postası - BAYDER Kültür Sohbetleri’nde ‘Bayburt’un Sosyal-Ekonomik Hayatında İpek Yolu ve Şahrah-ı Kadim’in Rolü’ adlı sunum gerçekleşti.
Tarihçi Dr. Erdem Saka, Bayburt’un stratejik ehemmiyete haiz iki tarihî yolun kesiştiği bir noktada yer aldığını söyleyerek, İpek Yolu’nun binlerce yıl boyunca Bayburt’un hayat damarlarından birini teşkil etmekte olduğunu ifade etti.
İpek Yolu ile İç Anadolu ve Karadeniz yönünde ilerleyen kervanların getirdiği ürünlerin hem deniz hem de kara yoluyla İstanbul’a ulaşmakta olduğunu, bu kollardan birinin Erzurum, Bayburt, Gümüşhane ve Trabzon kolu olduğunu söyleyen Saka, Bayburt için hayatî öneme sahip bir diğer yolun ise İstanbul-Bağdat Yolu olarak da bilinen Şahrah-ı Kadim isimli yol olduğunu dile getirdi.
Tapu tahrir defterlerinin Şahrah-ı Kadim yolu Bayburt bağlantısına dair bilgiler de içerdiğini söyleyen Erdem Saka, bu bağlantının Kopuz ve Everek (Örence) köylerinin bulunduğu vadilerden sağlanmakta olduğunu kaydetti.
Saka, “Bayburt’un içinden geçen bu yol ağları, kentin 1514 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından kalıcı olarak fethinden itibaren başta ticarî ve askerî faaliyetler olmak üzere çeşitli amaçlar doğrultusunda yoğun olarak kullanıldı. Ticari olarak Tebriz-Erzurum İpek Yolu hattını Karadeniz’e ve dolayısıyla İstanbul ve Avrupa’ya bağlayan Bayburt hattı; diplomat, seyyah, hacı, mülteci, eşkıya ve tüccar gibi çeşitli zümreler için önemli bir güzergâhtı. Tabii Bayburt yöresindeki hanlar ve sivillerin evleriyle konaklar bu zümrelerin konaklandığı ticarî-sosyal müesseselerdi. Bu tarihî vazifeyi gören kentte ve ona bağlı köylerde İpek Yolu’nun maddî ve manevî kültür unsurlarına rastlamak mümkündür” dedi.
İpek Yolu boyunca bazı köylerde bulunan Garipler Mezarlığı adı verilen eski kabristanların bu kültür unsurları arasında olduğunu söyleyen Saka, “Yöreye ticaret için gelen kervancılar ve çeşitli amaçlarla gelen yolcular vefat ettiğinde Garip Mezarlığı’na defnedilirdi. Memleketlerinden uzak yerlerde vefat edip kimsesiz olmaları dolayısıyla defnedildikleri mezarlıklara “Garip” ismi verilmiştir. Tarihin sessiz tanıkları olarak nitelendirebileceğimiz bu tür yerlere İpek Yolu’nda sıklıkla rastlamak mümkündür. Bayburt’un merkezinde ve köylerinde birçok Garipler Mezarlığı bulunmaktadır. Diğer yandan yola çıkarılan kervanlar yol üzerinde bulunan hanlarda konaklamaktaydı. Hanlar yeterli olmadığında yöre halkı yolcuları ya da kervancıları evlerinde konaklatmak zorundaydı. Hatta yol üzerinde köylerde misafir odaları yapılarak yolcuların konaklaması için kolaylık sağlanmaktaydı. Tabii misafir odalarının yanlarında ya da altlarında yolcuların hayvanları için ahırlar da bulunmaktaydı” şeklinde konuştu.
‘Cumhuriyet’ ve ‘Şiir’ konulu sunumlar
Öte yandan yeni sezonda dört programı geride bırakan BAYDER Kültür Sohbetleri’nde Cumhuriyet ve şiir konulu sunumlar da yapıldı. Bayburt Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Mehmet Güven, ‘Cumhuriyet’ konulu sunum gerçekleştirirken, şair İbrahim Yılmazoğlu öz yaşamından etkilenen şiirleri hakkında bilgi verdi.
Sunum yapan isimlere ‘Katılım ve Teşekkür Belgesi’ takdim eden BAYDER Başkanı Fatih Dündar; Saka, Güven ve Yılmazoğlu’na teşekkür ederek, BAYDER Kültür Sohbetleri’nin yeni sezon programların uzun maratonuna başladıklarını, sezon boyunca kıymetli isimlerle çok anlamlı konuların gündeme getirileceğine değindi.
Kültür Sohbetleri programı kitap tanıtımı, hikâyeli türküler, aşık icraları, orta oyunu gösterileri ve koro türküler ile son buldu.
