Nora Yayınları arasından çıkmış büyük boy 503 sayfalık bir kitap, yazarı Politzer Ödülü sahibi Daniel Yergin, ABD’de çok satmış, bizde de “Yeni Harita/Enerji, İklim ve Uluslararası Çatışması” adıyla ve Oya Özaltın çevrisi ile yayımlanmış.
Dünyada enerji bağlamında önemli olaylar, girişimler ve değişimler oluyor. Yeni enerji ve çıkar haritaları doğuyor. Sözgelimi ABD, kaya gazı ve kaya petrolü sayesinde dünyada ihracatçı ülke konumuna geliyor. Rusya özellikle doğalgazla vazgeçilemeyen güç oluyor. Çin, Güney Çin Denizini yaşamsal çıkar alanı ilan ediyor, ipek yolları yeniden ve başka içerik ve biçimde doğuyor, Ortadoğu ise yine önemli.
Bunları bilmek, ayrıntısıyla bilmek gerek. Biz de bu kitaptan özet alıntılar yaparak buna yardımcı olalım:
-ABD’de Kaya Gazı devrimi. Kaya petrolün keşfi. Texas’ta petrol üretimi son on yılda beş kat artarak Suudi Arabistan hariç tüm OPEC ülkelerinin üzerine çıktı.
-ABD Meksika’nın toplam gaz ihtiyacının %60’ını ve benzinin %65’ini sağlıyor.
-Sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG), boru hatlarının vazgeçilmezliğini bitirdi. ABD’nin Avrupa’ya LNG ihracatı. Hiçbir ülke, küresel LNG sektöründen Katar kadar yararlanmadı. Ama Avustralya 2019 yılında katarı geçerek en büyük LNG tedarikçisi oldu.
-Rus Gasprom şirketi dünyanın en büyük gaz şirketi. Sahalin ve Kuzey Kutbundan LNG ihracatı. Putin, Çin’i en güvenilir stratejik ortak ilan etti.
-Çin’in Güney Çin Denizinde mercan resifleri üzerine yaptığı yapay adalar.
-Çin dünyanın en büyük enerji tüketicisi. Kirliliğe tek çözüm LNG ithalatı.
-Dünyada konteyner devrimi ve Çin’in yeni hazine gemileri.
-Doğu Akdeniz’in yükselişi.
-Elektrikli otomobiller.
KİMİM BEN?
Canan Al’ın yeni şiir kitabı “Kimim Ben?” Kora Yayınları tarafından yayımlandı.
Al’ın 62 sayfalık bu kitabında tek bir şiir var. İbrahim Peygambere sorular yağdıran tek bir şiir. Çünkü kimliğini arıyor Canan Al bilinçli ve bilgili olarak, arayışlarının sorumlusu ve ereği olarak İbrahim’i görüyor. Edip eyleyen İbrahim. Peki İbrahim ne, yalnızca peygamber mi? Hayır, İbrahim tarih, coğrafya, din, sosyoloji, etnoloji, antropoloji ve daha neler neler.
Örnek dizeler sunalım söz buraya gelmişken:
“Üşütüyordu beni kimliksizliğim”
“Bunca yurdu ardıma takmışken
Bunca yurtsuzluğum neden”
“Kimin ben İbrahim
Bu topraklar neden kabullenmiyor bedenimi
Sınırlarını çektikleri haritalarda
Neden bir yerim yok benim
Oysa benim de elim insanca
Ve incitecek yanlarımı kırdırıp geldim
Anlaşılmayan yanı ne”
“Güzel kokular saçıyorlardı bedenlerinde
O kadınların teninden geçtim İbrahim
Ama hiçbirisi ısıtmıyordu yüreğimi
Çünkü onlar yaşam gibi kokmuyordu
Tuhaf
Ben de kokumu kaybediyorum yavaş yavaş
Söyle İbrahim
Hangi yenilgide kokum
Gövdemden ikiye ayrıldı
Kimim ben İbrahim
Bir ressamın gözleri miyim
Tuvalinde yitip eriyen
Yerkürenin derinliğinde kayboldum da
Ondan mı gökyüzü yüz çevirdi bana”
Aslında öznece bilinen, ama bilindiği bilinemeyen sorular, yanıtı içinde, özünde gizli. Canan Al, bu upuzun şiirini kurarken, koca bir tarihi okumuş, kadim coğrafyalara varıp oraları ve oraların geleneğini, kültürünü, kokusunu ve her anlamda dokusunu bir tamam öğrenmiş, dinsel söylenceleri özellikle İbrahim bağlamında ilgilendirmiş şiiriyle. Bundan dolayı kâh Ortadoğu’da kâh Ege’de, yüzü bir Ararat’a dönük, sonra birden Ege’de, Girit çevresinde.
Akıcı bir biçem, yalın bir anlatımı var Canan Al’ın, yalınlık imge ve simgesizlik değil, onlar da yerli yerince ve dozunca şiirine yerleştirilmiş.
Sıra dışı bir konu ve kurgulama… Kutluyorum Canan Al’ı ve bu kitabın okunmasını salık veriyorum tüm şiir severlere.