Yeni Türk eğitim sistemi, 4+4+4 =12 yıllık kesintili ve kademeli bir eğitim sistemini içeren kanun teklifi ile TBMM’de kabul edildi. Bu eğitim modelinde iki önemli nokta var. Birincisi görünüşte 12 yıl zorunlu eğitim olmakla birlikte, getirilen uzaktan devam imkânı ile zorunlu eğitim 4. sınıfta bitebilecek. İkincisi ise 4.sınıftan sonra, meslek okullarına devam edilebilecek.
Eğitimin kalitesini, ileri ülkelerdeki gibi yükseltme gerekçesiyle getirilen yeni eğitim sisteminde gözlerden kaçırılan nokta; bütün gelişmiş ülkelerde ve eğitim kalitesini ölçen uluslararası PISA testlerinde ilk sırada gözüken Avustralya, Yeni Zelanda, Danimarka ve Finlandiya gibi ülkelerde zorunlu eğitimin en az 10 yıl sürdüğü ve mesleki eğitimin bundan sonra başladığıdır.
Yeni eğitim sistemi, Alman eğitim sistemine benzemekle birlikte, söz konusu eğitim modelinin de yeterince incelenmediği görülmektedir.
Evet, Alman eğitim sisteminde temel eğitimin birinci kademesi 4 yılda biter. Ancak, 2.kademede meslek eğitimi başlamaz. İkinci kademe, birinci kademede öğrencinin başarı ve seviyesine göre alındığı 3 okul tipinden biridir. Meslek eğitimine hazırlayan okula ( Hauptschule) başarı seviyeleri düşük çocuklar, yüksek meslek okullarına hazırlayan okula(Realschule) başarılı ve üniversiteye hazırlayan okula (Gymnasium) en başarılı çocuklar alınır. Bu sistem bir eleğe benzetilebilir. Başarılı olanlar üstte kalır. Temel eğitimin ikinci kademesi 6 yıl sürer ve 10 yıllık zorunlu temel eğitim biter. Ancak bundan sonra meslek eğitimi başlar. Üniversite ve yüksek okullara devam edecekler, Gymnasium’da 10 sınıftan sonra (mittlere Reife) denilen diploma ile 11.12.ve (eskiden) 13. sınıflara devam etmeye hak kazanırlar ve bir (Abitur) denilen diploma ile liseyi bitirirler.
Bu sistem, Almanya’da son yıllarda, çocukların erken yaşlarda bir okula ve dolayısıyla mesleğe erkenden yönlendirildiği gerekçesiyle sıkça eleştirilmiş ve 4. bir okul tipi ortaya konulmuştur.
Birinci kademeden sonra Karma Okul (Gesamtschule) denen yeni okula devam eden çocuklar başarılı iseler, 7.sınıftan itibaren değişik seviye programlarıyla 10.sınıf sonuna kadar okurlar. Bunlar,10. sınıfı başarı ile bitirip, üniversite ve yüksek okullara hazırlayan 11 ve 12.sınıflara devam etmek için (mittlere Reife) alırken, diğerleri mesleğe yönelir.12.sınıfı bitirenler (Abitur) denilen üniversitelere gitmeye hak kazandıran diplomayı alırlar.
Görüldüğü üzere; her durumda zorunlu eğitim 10 sene sürmekte, meslek eğitimi bundan sonra ikili(dual) sistem denilen bir meslek yeri ve okulda devam etmektedir. Bize göre; Alman meslek eğitimi, Alman sanayisi için oldukça başarılıdır.
Yeni eğitim modeline göre; 4.sınıftan sonra meslek eğitimi veren okullara, imam hatiplere devam mümkün olabilecektir. Okullarda 5.sınıftan itibaren seçmeli dini bilgiler dersleri verilecektir. Çocuklarına dini bilgiler verilmesini isteyen anne ve babalar çocuklarını bu derslere göndereceklerdir.
Yeni yasada olumlu veya olumsuz bulduğumuz yönler vardır;
1. Getirilen yeni sistemde okul öncesi eğitime önem verilmemektedir. Hâlbuki Türkiye’nin yapısı gereği, çocukları okula hazırlamak amacıyla en az bir yıllık mecburi okul öncesi eğitim gereklidir.
2. Okula başlama yaşı erkene alınmıştır. Okula devam olgunluğuna gelmemiş çocukların eğitimi mümkün değildir.
3. Birinci kademe ile ikinci kademelerin ayrı okul binalarında devam etmesi yerindedir.
4. İkinci kademede başarılı öğrencilerin ayrı programlarda yetiştirilmesi uygundur.
5.Üniversiteye gidecek öğrencilerin 12 sene okula devamı uygundur. Mesleğe gidecek öğrenciler için 12 sene mecburi eğitim Türkiye şartlarında uzundur.
6. Liseyi sınavla bitiren öğrenciler doğrudan yüksek okullara gidebilmelidir.
7. Yeni eğitim sisteminde çok fazla sayıda dersliğe ve öğretmene ihtiyaç vardır. Mevcut sistemde bile kalabalık sınıflarda ders yapılmakta ve öğretmen açığı bulunmaktadır. Yeni eğitim sisteminde ne kadar öğretmen açığı olacağı, kaç dersliğe ihtiyaç duyulacağı ve bütün bunların maliyetinin ne olacağı ortaya konmamıştır.
8. Müfredat programları ve ders kitapları bu yeni yapılanmaya göre yeniden hazırlanmalıdır.
9. Bu sistemde iyi öğretmen yetiştirmeye ve öğretmenlerin yaşam seviyesini yükseltmeye önem verilmelidir.
***
Yasalaşan yeni eğitim sistemi gerekçeleriyle iyi bir hazırlık yapılmadan, denenmeden meclise getirilmiştir. Milletimizin geleceğini ilgilendiren böylesine önemli bir sorun aceleye getirilmemeliydi. Bu yasa teklifi geniş bir eğitim reformu paketi şeklinde önce eğitimci, veli, öğrenci tabanında yeterince tartışılıp ve hatta bir bölgede denendikten sonra ortaya çıkan sonuçlara göre, yasa teklifi hazırlanıp meclise getirilseydi daha iyi olurdu.
Nisan 2012