Türkiye’de Arap Kaymakamdı, Libya’da Türk Başbakan oldu…

Abone Ol
Kendi soy ve sopunun kitabını yazmış Orhan Koloğlu. Koloğlu'nun soyu, Anadolu'dan devşirilerek Libya'ya götürülen Türklere dayanıyor. "Arap Kaymakam" adlı bu kitapta (Aykırı Yayınları), bu devşirilme işinin ayrıntıları şöyle anlatılıyor: "Balkanlar; Anadolu hatta Mısır için Yeniçerileri Hıristiyanlardan devşirirken, Mağrep yani Kuzey Afrika'nın batı kısmı için yalnız Anadolu'dan ve Türklerden devşirilmiştir. İki-üç yılda bir İzmir'de toplanan ve özel incelemeyle seçilen birkaç bin genç Garp Ocakları'na gönderilirdi. (...) Bu Türk kadrolar bölgedeki en üst tabakayı oluşturuyorlardı. Tâbi oldukları kurallar da özeldi. Örneğin bir suç işlediklerinde halkın önünde değil, kimsenin görmediği bir yerde kırbaçlanırlardı. Âdi suçlular gibi kafaları kesilmez, devletin en yüksek makamındakilere uygulandığı şekilde gözlerden uzak bir yerde iple boğulurlardı. Yaşamlarını etkileyen en büyük kısıtlama ise evlenme yasağı idi. Gerektiğinde canlarını feda etmekten kaçınmamaları için arkada bırakacakları eş ya da çocuk bulunmaması gerekliydi. Ancak iyice yaşlanma ya da hizmetten ayrılma koşuluyla evlenebiliyorlardı.”

İşte Orhan Koloğlu’nun babası Sadullah Koloğlu da böyle bir Türk devşirmesinin soyundan. Libya Derne’da doğmuş 1884 yılında. Ve II. Abdülhamid’in aşiret mektebinde okumuş. Sonra Mülkiye, orayı birincilikle bitirerek kaymakam olmuş. 1909’dan 1938 yılında dek çeşitli ilçelerde kaymakamlık yapmış. Ona hep Libya doğumlu olması nedeniyle “Arap Kaymakam” denmiş. Kaymakamlığı Hakkâri ve Bingöl valilikleri izlemiş. Emekli olduktan bir süre sonra, birdenbire Başbakan olmak üzere doğum yeri olan Libya’ya davet edilmiş.

Sadullah Koloğlu, 1949 yılı Haziran’ında uçakla Bingazi’ye varır ve görevine başlar. 1952 yılı Mayıs ayına dek bu görevi devam eder. Orada o yıl ölür, mezarı Bingazi’dedir.

Sadullah Koloğlu’nun bu görevi sırasında birçok önemli ve değerli anısı vardır ve bunlar oğlunun kitabında anlatılmaktadır. Biz bunların en güncelini aktaracağız.

O anı, Libya’nın o gün de bugünkü gibi üç parça olması ve Arap Kaymakam’ın görev yılının sonunda ancak birleşebilmesidir. 1952 yılında Birleşmiş Milletler kararıyla olmuş bu, Trablusgarp, Bingazi ve Fizan birleşip Libya Krallığı olmuş.

Libya’nın Türk Başbakanı Sadullah Koloğlu, bu birleşmeye, kendi müsteşarının bile karşı çıktığını ve ilginç bir öykü anlattığını söylüyor. Öykü Şöyle: Halife Ömer’in komutanlarından Amr İbni As, Trablus’a kadar ilerlemeyi ve ötelere de gitmeyi istemiş ancak Ömer buna şu gerekçeyle izin vermemiş: “Ben Resullah’tan bu Afrika halkının kalplerinin kapalı olduğunu işitmiştim. Ben emirülmüminin olduğum sürece kimse oralara ayak basmamalıdır. Suları bile insana kasvet verir. Bu nedenle hiçbir Müslüman o sulardan içmemelidir. Aksi halde kalbi sapkınlığa yöneltir. Oraları Afrika değil Müfrika, yani tefrikacılar, bölücüler ülkesidir ve halkı son derece gaddar ve mağrurdur.”

Libya’ya bugün Türk askerinin gitmesi gündemde ve orasının yine tek parça olması arzulanıyor.

Bakalım neler olur?... Hayırlısı…