Kop Şehitleri kahramanlıklarının yanında mahzun şehitlerdir, çünkü direnişin sonunda vuku bulan Rus işgali nedeniyle ve daha sonradan büyük ihtimal unutuldukları için, çoğu hak ettiği şekilde defnedilememiştir… Bu yüzden 21 Şubat kutlamalarında son bir kaç yıldır Kop dağına çıkılması son derece güzel bir uygulama olmuştur…
Erzurum-Bayburt-Trabzon yolu, dağlık bölgede Bahtlı ve Kop dağları arasından geçer. Bahtlı dağları Erzurum’a giderken sol tarafta kalır ve daha yüksektir. Çoruh ve Masat vadileri arasındaki Kaledere tepesi, Çımağıl, Çakmas, Yamalı, Danzut, Soğanlı, SULTAN MURAT, Ortakol bölgesinde; Hörme, Yanıkçam, Muşankas Yayla ve Dağları, hülâsa hemen hemen Bayburt’u çevreleyen tüm yüksek tepeler, 1916 Şubat hitamında başlayıp Temmuz ayının sonuna kadar devam eden Büyük Bayburt savunmasının cereyan ettiği mekânlardır. Bayburt düştükten sonra da ordumuz teslim olmamış; Uğrak, Rüştü, Sünür önlerinden vuruşarak geri çekilmiştir. Tüm saydığım bu yerlerde siper yerlerini, boş kovanları ve şarapnel parçalarını halen görebiliyoruz.
Bayburt savunması ile Trabzon, Erzurum ve Erzincan'ı kısa zamanda ele geçirip Anadolu’nun içlerine geçmek isteyen kalabalık Rus Ordusu, ummadığı bir şekilde beş buçuk ay durdurulduğu gibi, çok büyük zayiata da uğratılmıştır.
İki yıla yakın bir süre işgal ettiği topraklarımızdan Rus ordusu Bolşevik ihtilali sebebiyle çekildikten sonra; onlarla birlikte gelmiş olan Ermeni birliklerinin kovalanarak Bayburt’un işgalden kurtuluşunun tarihidir 21 Şubat 1918…
Kop ve Bahtlı da yüksek tepeleri işgal etmiş olan Rus ordusundan bu tepelerin tekrar geri alındığı (bkz. Büyük Harpte Şark Cephesi Hareketleri-Mareşal Fevzi Çakmak-Ankara Genel Kurmay Matbaası) 1916’nın Mayıs ve Haziran ayına denk gelen günlerde veya Dede Korkut Şenliklerinin yapıldığı Temmuz ayında şenlik kapsamında Aslan dağında yapılan herfene gibi bir etkinlikle; Kop dağına da çıkılarak, bu şehir insanlarının çoğunun omuz verdiği büyük savunmanın şehitleri eşkereden tekrardan anılıp ruhları yadedilebilir.
Ocak / 2010